Peter Bosz
Peter Bosz (61) oogt rustig wanneer we hem spreken op trainingscomplex
De Herdgang. De PSV-trainer, met bijna vier decennia ervaring in het betaalde
voetbal – als speler, technisch directeur en coach, blijft hameren op scherpte en focus.
“In het topvoetbal wil iedereen van je winnen. Je kunt je niet permitteren om achterover
te leunen,” benadrukt hij. Het typeert de coach die bekendstaat om zijn
voetbalfilosofie én zijn kalmte, ook wanneer de omstandigheden veranderen.
Succes én vermaak
Liefhebbers lopen weg met zijn Cruijffiaanse speelstijl. Er gebeurt altijd iets met Bosz op de bank. “Wij spelen betaald voetbal voor de fans: de supporters in het stadion, de mensen thuis voor de televisie, de sponsoren die veel geld in een club steken. Die mensen moet je iets teruggeven. Natuurlijk willen ze dat je wint, maar voor mij is alleen winnen niet genoeg. Mensen moeten naar huis gaan met het gevoel: wauw, heb je die aanval gezien, die kans? Dat je het er de volgende dag nog over hebt. Dat is waar ik voor sta: aanvallend, dominant en aantrekkelijk voetbal. Succes én vermaak, dat vind ik dat je verplicht bent aan de supporters.”
Hoog druk zetten kenmerkt de stijl van de trainer. Maar rust bewaren in turbulente tijden, dat noemt Bosz zijn kracht. Vorig seizoen leek PSV in januari en februari de landstitel te verspelen. “In twee maanden zagen we een voorsprong van negen punten veranderen in een achterstand van negen. Dat mag niet. Maar we bleven rustig. We hebben niet gepanikeerd, geen radicale veranderingen doorgevoerd. Uiteindelijk zijn we op eigen kracht kampioen geworden.” Hoe moeilijk is het om niet mee te gaan in de negativiteit van buitenaf? Bosz glimlacht: “Ik loop al 39 jaar mee. Ik weet hoe de voetballerij werkt. Ik heb geen social media, daarmee bescherm ik mezelf. Supporters en journalisten hebben hun mening, vaak ongenuanceerd. Ik volg liever mijn eigen kop dan dat ik mijn oren laat hangen naar mensen die roepen.”
“Ik heb geleerd me niets meer aan te trekken van wat anderen van mij vinden”
Spelers cleaner maken
In zijn eerste jaar bij PSV gaf Bosz zijn spelers een boek. Niet over voetbal, maar over basketbal. ‘Relentless’ van Tim Grover, de man die Michael Jordan trainde. “Hij beschrijft drie gradaties van topsporters, waarvan de hoogste de ‘cleaner’ is: iemand die nooit afgeleid wordt, nooit tevreden is en altijd het maximale van zichzelf en zijn ploeggenoten vraagt. Jordan verloor ooit in de play-offs van fysiek sterkere tegenstanders. Hij besloot: dit gebeurt me nooit meer. Hij trainde een hele zomer door, samen met zijn team. Dat intrigeerde me. Zeggen dat je de top wilt halen is makkelijk, maar de weg ernaartoe is moeilijk. Ik dacht: had ik dit boek als speler maar gelezen.
Daarom gaf ik het mijn spelers.” Zelf blijft Bosz ook leren. “Ik werk al sinds 2003 met een mental coach. Als ik denk dat ik uitgeleerd ben, moet ik stoppen. Want ieder jaar leer ik nieuwe dingen – ook uit tegenslagen. Het idee dat je het wel weet, is gevaarlijk.”
Hoe gaat hij om met kritiek? “Dat ligt aan wie het zegt. Als iemand met wie ik samenwerk mij een slechte coach of slecht mens zou noemen, dan zou me dat raken. Maar een journalist die hier nooit komt? Of een anonieme supporter achter een laptop? Daar lach ik om. Het interesseert me echt niet meer. Vroeger wel, nu totaal niet. Ik heb geleerd om mijn eigen pad te volgen.”
Project Peter
De basis voor Bosz’ loopbaan werd gelegd in Apeldoorn. “Ik was vijf toen ik voor het eerst bij OBV mocht spelen. Eigenlijk te jong – officieel mocht je pas op je achtste beginnen – maar de overbuurman nam me gewoon mee. Later speelde ik bij Apeldoornse Boys en op mijn vijftiende kwam ik in de A-jeugd van AGOVV. Dat was bijzonder: zes jongens uit dat elftal stroomden dat jaar door naar het betaald voetbal. Ik ook, naar Vitesse.” Ondanks dat, werd in huize Bosz de aandacht eerlijk verdeeld. “We waren met vier kinderen thuis, en mijn ouders hebben ons allemaal gesteund. Mijn broertjes voetbalden ook. Het was nooit zo dat alles ineens om ‘project Peter’ draaide.”
Op zijn 19e tekende hij zijn eerste profcontract bij Vitesse. Later zou hij nog spelen voor clubs als Toulon, Feyenoord en JEF United in Japan. Acht keer droeg hij het shirt van Oranje. “Maar ik was geen heel goede voetballer,” zegt hij met opvallende zelfkritiek. “Ik zat vaak bij de selectie, maar viel weinig in. Als je met Gullit, Van Basten en Rijkaard speelt, dan zie je pas hoe goed zij waren en hoe beperkt ik zelf was. Heel eerlijk: ook in dit PSV-elftal zou ik mezelf niet opstellen.”
Ondernemende voetballer
Jarenlang werken in het buitenland heeft Bosz gevormd. Vooral Japan maakte indruk. “Daar leerde ik wat een échte cultuurshock is. In Japan zeggen ze geen nee. In plaats daarvan nodigen ze je uit voor een etentje, zit je een hele avond aan tafel en is het de bedoeling dat jij begrijpt dat hun antwoord eigenlijk nee is. Dat is zó anders dan wij gewend zijn. De hiërarchie is er ook heel sterk: zelfs de materiaalman groeit stap voor stap door puur op loyaliteit. Fascinerend om mee te maken, en ik heb er veel van geleerd.”
“Voor mij is alleen winnen niet genoeg”
Bosz ontwikkelde in zijn spelerscarrière ook een opvallend zakelijk instinct. Toen contracten nog beperkend waren, regelde hij zelf een uitweg. “Voor het Bosman-arrest was je na afloop van je contract niet vrij. Dat vond ik onrechtvaardig. Dus probeerde ik mijn eigen gelimiteerde transfersom te regelen. Bij Vitesse lukte dat niet, maar later bij RKC wel. Voor 25.000 gulden kon ik mezelf vrijkopen. En dat bedrag heb ik ook weer in mijn contract in Frankrijk laten opnemen. Zo hield ik regie over mijn eigen carrière.”
Tijd is kostbaar
De zomerstop is voor Bosz van groot belang. “Spelers verplicht ik drie weken vakantie te nemen, anders houd je het niet vol. Voor mezelf hecht ik ook aan vakantie, om af te schakelen. Maar gek genoeg lukte het me twee jaar geleden niet, terwijl we kampioen werden met goed voetbal. Ik bleef slecht slapen, bleef moe. Het jaar daarna hadden we een lastige periode en werden we pas op de laatste speeldag kampioen – en toen was ik een dag later alweer uitgerust en vol energie. Heel vreemd hoe dat werkt.” Dat zijn leven weinig vrije tijd kent, weet ook zijn gezin. “Ik kan nooit zomaar zeggen: ik ga er een week tussenuit. Mijn vakantie is vier weken in de zomer en een week met kerst, dat is het. Geen medelijden hoor, ik vind mijn werk prachtig. Maar ik denk wel vaker na: hoe lang wil ik dit nog doen? Ik voel me gezond, ik ski en rijd
motor. Maar tijd is kostbaar.”
De sigaar
Thuis draait het inmiddels zelden om voetbal. “Mijn kinderen zijn volwassen, hebben zelf kinderen. Mijn oudste is een dochter die niks met voetbal heeft. Dus nee, het ging niet alleen maar over voetbal in huize Bosz. Natuurlijk waren mijn zoons trots toen ze klein waren, mochten ze mee naar de kleedkamer. Zoals ik nu mijn kleinzoon van tien meeneem naar PSV. Maar thuis praten we over veel meer.” Waar hij ’s nachts voor wakker te maken is? “Voor mijn kinderen en kleinkinderen. Niets materieels.” En ja, hij gunt zichzelf ook zo nu en dan een luxe. “Ik rook graag stevige sigaren, het liefst Cubanen. Maar het slaat nergens op om daar 60 of 70 euro voor te betalen. Voor een tientje kun je ook een heerlijke sigaar krijgen. Met een goed glas rode wijn of een whisky erbij: dat vind ik genieten.”
Peters pad
De dood van voetbaliconen als Wim Jansen, Rinus Israël en Martin Laamers heeft Bosz aan het denken gezet. “Ik ben de zestig gepasseerd. Mensen om me heen vallen weg. Dat doet je beseffen dat je ouder wordt. Niet alleen dat, ook simpelweg je haar dat grijzer wordt. Thuis bespreek ik met mijn vrouw hoe lang ik dit nog wil doen. Ik voel me goed, maar ik werk al mijn hele leven in de weekenden. Het is een ander leven dan dat van de meeste mensen.” Toch straalt hij tevredenheid uit. Misschien omdat hij zijn eigen koers vaart, wars van meningen, trouw aan zijn overtuigingen. En met een nuchtere blik op leven en werk. “Ik vind dat ieder mens zijn eigen weg moet zoeken. Wat voor mij werkt, hoeft voor jou niet te werken. Er is geen goed of fout, er is alleen jouw pad. Zolang ik blijf leren en mezelf blijf ontwikkelen, ga ik door. Maar
de dag dat ik denk dat ik het wel weet, is de dag dat ik stop.”
Peter Bosz
- Peter Bosz is geboren op 21 november 1963 in Apeldoorn.
- Speelde in zijn carrière voor Vitesse, AGOVV, RKC, Toulon, Feyenoord, JEF United, Hansa Rostock, NAC en nogmaals JEF United.
- Bosz heeft AGOVV, De Graafschap, Heracles Almelo, Vitesse, Maccabi Tel-Aviv, Ajax, Borussia Dortmund, Bayer Leverkusen, Olympique Lyon en PSV getraind.
- Met PSV won hij twee landstitels en twee keer de Johan Cruijff Schaal. Ook bereikte Bosz twee keer de achtste finales van de Champions League
Vraag hier de Nuance gratis aan
Via onderstaand contactformulier kunt u uw gegevens achterlaten zodat wij u een exemplaar van Nuance toe kunnen sturen.